CỦ BÌNH VÔI LÀ GÌ?

Củ bình vôi là một loại dược liệu đã được sử dụng từ rất sớm để trị một số bệnh thông thường. Củ này còn được gọi là củ một, củ mối trôn, ngải tượng, tử nhiên. Cây bình vôi có tên khoa học là tephania rotundaLour, thuộc họ tiết dê (menispermaceae). Đây là một loài thực vật có hoa, có nguồn gốc ở miền Đông và Nam Á, Australasia.

Sở dĩ cây có tên gọi “củ bình vôi” là do phần thân cây dạng củ phình to như chiếc bình vôi. Phần củ này được dùng để bào chế làm thuốc chữa bệnh trong Đông y.

HÌNH ẢNH CỦ BÌNH VÔI

Cây bình vôi là dạng cây dây leo, chỉ có một đoạn thân giáp với mặt đất phình to ra (nhiều người nghĩ đây là củ của cây, nhưng không phải mà là thân, nếu gọi đúng tên phải là dây bình vôi), lưu ý: tránh nhầm lẫn với củ gà ấp, đây là 2 loại cây hoàn toàn khác nhau. Lá bình vôi hình trái tim, mọc so le. Hoa nhỏ, màu xanh nhạt. Quả hình cầu, chín màu đỏ, hạt hình móng ngựa.

Cây phân bố ở khắp các tỉnh miền núi phía Bắc nước ta, đặc biệt là ở những tỉnh có núi đá như: Hòa Bình, Ninh Bình, Lai Châu.

CÔNG DỤNG CỦ BÌNH VÔI

Củ cây bình vôi có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe đã được phát hiện từ khá sớm. Ngày nay, nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra thành phần dược chất trong củ bình vôi có công dụng trị bệnh.

Từ những năm 1940, nhà khoa học Bùi Đình Sang đã tìm ra môt hoạt chất quý trong củ bình vôi là rotundin.

Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học Liên xô về tác dụng của hoạt chất rotundin trong củ cây bình vôi:

Rotundin lành tính, ít độc
Hoạt chất Rotundin có tác dụng trấn kinh.
Rotundin có tác dụng bổ tim.
Khác nhà khoa học Liên Xô chứng minh hoạt chất Rotundin có tác dụng an thần, gây ngủ, chống co quắp và hạ huyết áp.

TÁC DỤNG CỦ BÌNH VÔI CHỮA BỆNH GÌ?

Chất Rotundin trong củ có tác dụng trấn tĩnh thần kinh. Vì vậy rất có lợi trong việc điều trị chứng bệnh giật kinh phong, chống co quắp. Chất này còn có tác dụng điều hòa tim mạch nên dùng để điều trị bệnh đau tim, chống co thắt cơ vành, hạ huyết áp. Củ cây bình vôi có thể dùng để trị hen suyễn vì có tác dụng điều hòa hô hấp.

CÔNG DỤNG PHỤ CỦ BÌNH VÔI LÀ GÌ?

Trong củ cây bình vôi, ngoài chất rotundin thì còn có ancaloit A hay còn gọi là roemerin. Chất này cũng có nhiều tác dụng. Chẳng hạn như gây tê niêm mạc, giảm biên độ co bóp của tim ở liều lượng nhẹ. Đây là chất có tác dụng an thần. Tuy nhiên, nếu dùng liều cao thì sẽ gây co giật dẫn đến tử vong. Ngoài ra, ancaloit A còn giúp giãn mạch, hạ huyết áp. Đây là một loại chất có độc tính. Vì vậy, khi sử dụng củ bình vôi để chữa bệnh thì nên sử dụng với liều lượng thích hợp để có thể đảm bảo sức khỏe của mình tốt nhất, hạn chế những rủi ro có thể gặp phải.

Tác dụng rõ rệt nhất của Rotundin là an thần. Nhưng nếu dùng với liều lượng cao sẽ gây kích thích thần kinh trung ương dẫn đến co giật.

Trong củ cây bình vôi có chứa một lượng độc tố nhỏ. Vì vậy không nên tự ý dùng thuốc. Cần phải theo sự hướng dẫn chặt chẽ của bác sĩ.

CÁCH SỬ DỤNG CỦ BÌNH VÔI CHỮA BỆNH

Củ cây bình vôi được sử dụng chữa nhiều bệnh thông thường từ xa xưa. Ngày nay, những bài thuốc chữa bệnh từ loại củ này vẫn được lưu truyền và áp dụng rộng rãi.

CÁCH SỬ DỤNG CỦ BÌNH VÔI CHỮA BỆNH GÚT

Chọn củ cây bình vôi còn tươi, cạo sạch vỏ bẩn bên ngoài rồi thái mỏng thành từng lát. Sau đó, phơi khô rồi nghiền nhuyễn thành bột. Bột củ bình vôi bạn đựng trong lọ thủy tinh để bảo quản. Mỗi lần dùng 1 muỗng nhỏ hãm với nước sôi uống như trà hàng ngày. Ngoài ra bạn có thể dùng bột bình vôi ngâm với rượu cũng rất tốt. Có điều mỗi ngày chỉ uống 3 chén nhỏ.

Ngoài ra, bạn có thể dùng củ bình vôi tươi cạo vỏ, thái lát rồi sắc lấy nước uống. Cách dùng củ bình vôi chữa bệnh gút này đơn giản, không tốn công sức phơi nhưng đòi hỏi bạn có có nguồn cung bình vôi thường xuyên.

CÁCH SỬ DỤNG CỦ BÌNH VÔI TRỊ MẤT NGỦ VÀ MỆT MỎI

Bạn có thể lấy củ cây bình vôi tán bột, ngâm rượu 40 độ với tỉ lệ 1 phần bột 5 hoặc 10 phần rượu. Uống với liều 5 – 15ml rượu một ngày. Có thể thêm một ít đường cho dễ uống.

Bài thuốc thuocnam.mws.vn chữa mất ngủ hiệu nghiệm: hạt sen, long nhãn, nhân hạt táo chua (sao) mỗi vị 10 – 15g, củ bình vôi 8g, lá vông 12g. Sắc uống ngày 1 thang, uống trong ngày và trước khi ngủ 30 phút. Trị mất ngủ ở người gầy yếu, hay hồi hộp, sợ hãi, đánh trống ngực, ngủ không yên, trí nhớ giảm, tinh thần suy nhược, ăn uống kém, gầy sút, mỏi mệt…