1. Mô tả

Cây vối có tên khoa học là Cleistocalyx operculatus (Roxb). Merr et Perry (Eugenia operulata Roxb., Syzygium nervosum DC.).

Đây là loại cây nhỡ cao từ 5 – 6m, có khi hơn, cành non tròn hay hơi hình 4 cạnh, nhẵn. Lá có cuống dài, dai, cứng, hình trứng rộng, dài 8 – 20cm, rộng 1 – 1,5cm.

Hoa gắn như không cuống, nhỏ, màu lục trắng, nhạt, hợp thành cụm hoa hình tháp tỏa ra ở kẽ những lá đã rụng.

Quả hình cầu, hay hơi hình trứng, đường kính 7 – 12mm, xù xì.

Toàn cây có mùi thơm rất dễ chịu.

Vối là cây mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi trên khắp nước ta, đồng thời cũng xuất hiện ở nhiều địa phương các nước nhiệt đới châu Á, Trung Quốc.

2. Dược tính

Theo cuốn “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của GS Đỗ Tất Lợi, lá vối chủ yếu được dùng trong dân gian để nấu nước uống.

Khi dùng để nấu nước, người ta hái lá phơi khô, có người ủ rồi mới phơi như sau: Thái nhỏ, rửa sạch nhựa, cho vào thùng hay thúng ủ cho đến khi đen đều thì lấu ra rửa sạch, phơi khô.

Lá vối ủ uống nước thơm ngon hơn. Nụ vối cũng phơi khô để pha trà và làm thuốc.

Trong lá vối có rất ít tanin, vết ancaloit và 4% tinh dầu mùi thơm dễ chịu.

Năm 1968, Nguyễn Đức Minh, phòng Đông y thực nghiệm Viện nghiên cứu Đông y đã tiến hành nghiên cứu thăm dò tính chất kháng sinh của lá và nụ vối đối với 1 số vi trùng Gram+ và Gram- đã đi đến kết luận lá vối và nụ vối có tác dụng kháng sinh.

Vào mùa đông, kháng sinh tập trung nhiều nhất ở lá.

Cũng theo GS Đỗ Tất Lợi, lá vối và các bộ phận của vối hoàn toàn không có độc đối với cơ thể người.

3. Lá vối trị bệnh gút:

Bài thuốc trị bệnh gút bằng lá vối không quá xa lạ. Trong nhân dân vẫn mách nhau cách dùng lá vối đun làm nước uống hàng ngày nhằm ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh gút.

Nhiều người còn cho rằng chỉ cần dùng cách đơn giản này có thể chữa khỏi được căn bệnh “nhà giàu” này mà không cần phải uống thuốc.

Theo lương y đa khoa Bùi Hồng Minh, Chủ tịch Hội Đông y quận Ba Đình, Hà Nội, lá và nụ vối có công dụng giúp tiêu hóa thức ăn, đặc biệt là thức ăn có nhiều dầu mỡ đồng thời có tác dụng giảm béo, lợi tiểu tiêu độc.

Nếu dùng thường xuyên lá và nụ vối có tác dụng hỗ trợ tiêu tích, làm tan các chất uric đào thải ra ngoài nên góp phần trong phòng ngừa, hỗ trợ điều trị bệnh gout.

Tuy nhiên, theo lương y Hồng Minh, việc dùng lá và nụ vối nấu nước uống hàng ngày chỉ hỗ trợ được phần nào trong việc đào thải axit uric, giúp bệnh tiến triển theo chiều hướng tích cực nhưng không chữa khỏi bệnh hoàn toàn.

Người bệnh nên có 1 chế độ ăn uống luyện tập và dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ song song với việc dùng nước lá vối hàng ngày.

Lưu ý: Mặc dù nước lá vối ủ sẽ thơm ngon hơn nhưng khi dùng làm thuốc nên dùng lá vối tươi. Người gầy yếu, sức khỏe suy nhược thì không nên dùng bài thuốc này.