Cây mật nhân còn gọi là cây bá bệnh, tên khoa học Eurycoma Longifolia Jack, thường mọc núp dưới tán lá của những cây lớn hơn, cao trung bình tầm 15m. Cây có lông ở nhiều bộ phận, lá cây dạng kép, không cuống từ 13-42 lá nhỏ sánh đôi đối nhau. Cây mọc ở khắp mọi miền đất nước nhưng phổ biến nhất là ở miền Trung.

Theo nghiên cứu ban đầu cho thấy, cây mật nhân ở Việt Nam có tác dụng cao hơn so với xuất xứ từ những nước khác. Người ta dùng quả vỏ thân và vỏ rễ phơi hay sấy khô làm thuốc.

Theo Y học cổ truyền  mật nhân là cây thuốc nam hay điều trị bệnh gút rất tốt.  Cây mật nhân còn được gọi là cây bách bệnh vì có khả năng hỗ trợ trị nhiều bệnh của nó, cây có thể sử dụng được cả thân, lá, rễ, đặc biệt rễ cây mật nhân có đặc tính thanh mát, vị hơi đắng  điều trị gút rất hiệu quả. Thêm vào đó, cây mật nhân còn mang lại nhiều tác dụng có lợi khác cho cơ thể bạn như: tăng cường sức đề kháng, chống mệt mỏi, và ngăn ngừa các bệnh xương khớp… …Người ta thường sử dụng mật nhân bằng cách ngâm rượu, sắc thuốc hoặc tán bột để làm thuốc chữa bệnh.

Theo kinh nghiệm dân gian:

– Người ta dùng rễ cây mật nhân (có vị đắng, tính mát) băm nhỏ đem tẩm rượu, sao vàng để trị bệnh.Mật nhân được dùng chữa nhiều thứ bệnh như: khí hư huyết kém (biểu hiện: người mỏi mệt, lười hoạt động, thiếu máu), ăn uống không tiêu, no hơi, đầy bụng,trong ngực có cục tích (tức ngực, nghẹn, khó thở), gân xương yếu mỏi, chân tay tê nhức, nôn mửa, tả lỵ, tứ thời cảm mạo (cảm ho thể phong hàn hay phong nhiệt cả 4 mùa trong năm), say rượu và tẩy giun.

– Vỏ thân mật nhân dùng làm thuốc bổ, chữa trị ăn uống không tiêu, phối hợp với rễ chữa đau lưng, nhức mỏi, đau bụng kinh của phụ nữ. Quả mật nhân thì dùng để chữa lỵ,tiêu chảy. Lá thì dùng nấu nước tắm trị ghẻ, lở ngứa.

– Cách sử dụng mật nhân chữa bệnh như sau: Nếu rễ hoặc vỏ thân thì phơi khô tẩm rượu sao vàng sắc uống, hoặc tán bột làm viên uống ngày 8-16g chia 3 lần sau khi ăn. Nếu ngâm rượu thì liều lượng như sau: 20g rễ mật nhân, 10 trái chuối khô (chuối sứ)nướng vàng, ngâm với 1 lít rượu loại ngon, ngâm khoảng 7 ngày là lấy ra dùng được, ngày dùng 3 lần, mỗi lần 1 ly nhỏ (độ 30 ml).

Các bài thuốc chữa bệnh gút từ câu mật nhân.

Bài thuốc 1: Sắc rễ mật nhân làm thuốc trị bệnh gút.

Đây là một bài thuốc khá đơn giản mà vô cùng hiệu quả.Nguyên liệu làm thuốc cũng khá dễ tìm bao gồm 10g rễ cây mật nhân, 20g dây gắm khô, 5g cỏ ngọt với 1 lít nước.Trong bài thuốc này cỏ ngọt có thể có hoặc không(vì vị rễ mật nhân khá đắng và khó uống nên ta có thể thêm cỏ ngọt vào cho dễ dùng).Sau khi đã có đầy đủ nguyên liệu ta tiến hành sắc thuốc đến khi còn lại khoảng một nửa lượng nước ban đầu là được.

Bài thuốc 2: Ngâm rượu rễ cây mật nhân làm thuốc chữa bệnh gút.

Cách làm: Chuẩn bị các nguyên liệu sau đây:1kg rễ cây mật nhân, 1kg chuối hột rừng, 2kg táo mèo và cuối cùng là 10l rượu trắng. Rửa sạch rễ mật nhân, chuối hột và táo mèo, lấy bình thủy tinh to cho các nguyên liệu vào bình rồi đổ ngập rượu vào trong.Cất bình rượu ở nơi khô thoáng, sau 20 ngày là có thể dùng được.Người bệnh có thể sử dụng rượu mật nhân ngâm 2 lần/ngày, sử dụng đều đặn để có hiệu quả tốt.

Chuối hột và táo mèo là những vị thuốc nam tốt cho sức khỏe, có vị ngọt, khi ngâm với mật nhân (vị đắng) sẽ làm giảm bớt vị đắng của mật nhân, giúp người uống cảm thấy dễ chịu hơn.

Lưu ý: cây mật nhân chống chỉ định sử dụng với phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai hoặc phụ nữ cho con bú.