Cây mọc hoang ở các tỉnh phía Bắc nước ta.

Thành phần hóa học của xà sàng tử: Có tinh dầu (1,3%)… Chất chiết từ quả có thể ngăn ngừa và điều trị rối loạn nhịp tim do chất kích thích (aconitin). Chất coumarin có tác dụng giống nội tiết tố sinh dục.

xà sàng tử có vị cay đắng, tính ôn; vào kinh thận và tỳ.

Công dụng: Tác dụng ôn thận tráng dương, khứ phong, táo thấp, sát trùng, chỉ dưỡng (trị ngứa).

2. Một số bài thuốc có xà sàng tử

2.1 Ôn thận tráng dương

+ Xà sàng tử, ngũ vị tử, thỏ ty tử; liều lượng bằng nhau. Sấy khô, tán bột, làm hoàn, viên to bằng hạt ngô đồng. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 20 – 30 viên. Hỗ trợ chữa nam giới liệt dương.

+ Sừng hươu, bá tử nhân, thỏ ty tử, xà sàng tử, viễn trí, ngũ vị tử, nhục thung dung; liều lượng bằng nhau 10g. Tán thành bột, uống sau bữa ăn, mỗi lần 20g – 25g. Trị đau lưng, mỏi gối, liệt dương.

+ Nhục thung dung 1,2g; ngũ vị tử 1,2g; thỏ ty tử 1,2g; xà sàng tử 1,6g; viễn trí 1,2 g. Tán nhỏ, rây mịn. Uống với rượu hàng ngày. Trị liệt dương, không giao hợp được.

+ Nhục thung dung 8g, ngũ vị tử 8g, xà sàng tử 16g, thỏ ty tử 16g, chỉ thực 16g. Các vị nghiền nhỏ, chia uống trong 10 ngày, uống với rượu. Chữa dương nuy (liệt dương).

+ Canh cá trạch: Cá trạch 300g, hạt hẹ 25g, xà sàng tử 15g. Cá làm sạch; hẹ và xà sàng tử cho vào túi vải. Nấu canh, thêm mắm muối vừa ăn. Chữa dương vật có cương nhưng không cứng mạnh, dương khí bị yếu, tinh lạnh nhạt.

2. 2 Khứ phong, táo thấp

+ Xà sàng tử 30g, khổ sâm 30g, uy linh tiên 9g, thương truật 9g, hoàng bá 9g, minh phàn 9g. Sắc lấy nước xông và rửa chỗ đau. Chữa eczema cấp tính.

+ Xà sàng tử, lá bạc hà, lá hy thiêm; liều lượng bằng nhau. Giã nát, thêm ít muối, ép lấy nước bôi hàng ngày. Chữa mề đay.

2.3 Sát trùng, chỉ dưỡng

+ Xà sàng tử 15g, hoàng bá 15g. Sắc lấy nước thụt rửa âm đạo. Chữa viêm âm đạo do trùng roi.

+ Cây xà sàng, lá sen, bèo cái; liều lượng bằng nhau một nắm; sắc lấy nước để rửa âm đạo.

+ Xà sàng tử, thạch xương bồ; liều lượng bằng nhau, tán bột mịn; chấm vào chỗ ngứa. Chữa bộ phận sinh dục nữ lở ngứa.