1. Mật mông hoa

Mật mông hoa là hoa của cây mật mông, một loại hoa dại mọc nhiều ở miền Tây Bắc. Theo thuocnam.mws.vn mật mông hoa có tính lương (mát), là một vị thuốc chuyên dùng để điều trị các bệnh về mắt, với những công dụng chính đó là: giúp sáng mắt, dưỡng mắt, điều trị chứng mắt đỏ, mờ giác mạc và mắt có màng mộng.

Điều trị chứng mắt có màng mông, dùng mật mông hoa kết hợp với các vị thuốc khác với liều lượng như sau: Dùng các vị mật mông hoa (9 g), kết hợp với các vị: phòng phong, cam cúc hoa, bạch chỉ, long đởm thảo, kinh giới (mỗi loại 4 g), cam thảo 2g, sắc lấy nước uống trong ngày ⁽¹⁾.

Mắt có màng mộng

Mật mông hoa

2. Cây cóc mẳn (cỏ the)

Cây cóc mẳn có tên khoa học là Centipeda minima (L.), thuộc họ cúc; là một loại cỏ dại mọc hoang hóa ở miền Bắc vào mùa đông khi thời tiết lạnh giá. Có mẳn mọc sát mặt đất ở những chân ruộng bỏ hoa hóa vào mùa đông, do vậy thời điểm thích hợp nhất để thu hái cây cóc mẳn làm thuốc đó là khi thời tiết đã lập đông, người dân thường đi thu hái cây này đem về rửa sạch đất cát, phơi khô làm dược liệu.

Cóc mẳn có vị đắng, tính lương (mát) mới chỉ được dùng trong phạm vi nhân dân với công dụng chính là điều trị viêm họng, bệnh ngoài da, đau mắt đỏ và đặc biệt là điều trị chứng mắt có màng mộng ⁽²⁾.

Cách dùng cóc mẳn điều trị mắt có màng mộng:

• Chuẩn bị: (12g nếu có cây khô), hoặc 60g nếu cây tươi
• Thực hiện:
  • Cây khô: Rửa sạch, sắc với khoảng 1 lít nước, đun cạn lấy 500ml chia làm 3 lần uống trong ngày.
  • Cây tươi: Cấy 40g cây tươi rửa sạch sắc hoặc hãm lấy nước uống trong ngày, 20g cây tươi còn lại rửa sạch, ngâm nước muối loãng trong 10 phút, vớt ra vẩy sạch nước, giã nát đem đắp bên ngoài mắt, mỗi ngày đắp một lần kết hợp thuốc sắc uống sẽ có hiệu quả tốt.

3. Cốc tinh thảo (cỏ dùi trống)

Loại cỏ dại mọc hoang có lá nhỏ nhọn, hoa có hình dáng gần giống cây dùi trống mọc hoang hóa rất nhiều ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung nước ta. Cây được thu hái quanh năm, nhưng chẳng mấy người biết được loại cỏ dại này lại là một vị thuốc quý. Bộ phận dùng làm thuốc của cây này là toàn bộ hoa và cuống hoa.

Theo kinh nghiệm dân gian cốc tinh thảo vị cay ngọt, tính lương (mát) thường được dùng để điều trị nhiều chứng bệnh khác nhau, trong đó đặc biệt chú ý đến công dụng điều trị chứng mắt có màng mộng (do phong nhiệt, do nóng).

Để điều trị mắt có màng mộng bằng cốc tinh thảo, cần dùng kết hợp với các vị thuốc khác, liều lượng như sau:

• Chuẩn bị: Cốc tinh thảo 50g, phòng phong 50g.
• Thực hiện: Hai vị thuốc trên đem phơi thật khô, sau đó tán hai vị thành bột mịn, trộn đều. Khi dùng mỗi lần lấy khoảng 2g bột thuốc, pha với nước nóng để dùng, ngày dùng 3 lần ⁽³⁾.

Cốc tinh thảo điều trị mắt có màng mộng

Vị thuốc nam điều trị mắt có màng mộng nguồn gốc động vật

Xác ve sầu (thuyền thuế)

Ngoài các vị thuốc có nguồn gốc thực vật ra thì chúng ta không thể không kế đến một vị thuốc khá thông dụng, có nhiều ở Việt Nam nguồn gốc động vật đó là xác ve sầu (bắt gặp rất nhiều mỗi độ vào hè).

Xác ve sầu quả là một vị thuốc đa công dụng, ngoài dùng điều trị chứng co giật, động kinh, ho… theo đông y xác ve còn dùng làm thuốc điều trị mắt có màng mộng rất hay, cách dùng như sau:

Cách dùng xác ve điều trị mắt có màng mộng:

• Chuẩn bị: Xác ve 60g, cúc hoa 60g, mật ong 100ml
• Thực hiện:
  • Xác ve rửa sạch, phơi khô
  • Cúc hoa làm sạch đem sao vàng hạ thổ
  • Xác ve và cúc hoa đem tán thành dang bột thật mịn.
  • Khi dùng lấy khoảng 5g bột xác ve, 5g bột cúc hoa, 2 thìa mật ong, tất cả trộn đều uống trong ngày.

Đây là một trong những vị tthuocnam.mws.vn điều trị mắt có màng mộng hiệu quả cao, được giới thiệu kỹ trong cuốn sách “những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam”⁽⁴⁾.

Vỏ xác ve sầu

Có thể nói rằng kinh nghiệm dân gian nước ta vô cùng phong phú, đặc biệt là kinh nghiệm dân gian dùng cây thuốc nam điều trị mắt có màng mộng, và những cây thuốc nam điều trị mắt có màng mộng nổi bật đó là: cây mật mông hoa, cây cóc mẳn, cốc tinh thảo, xác ve sầu. Đây là những kinh nghiệm dân gian quý báu, giúp ích cho người dân trong phòng ngừa và điều trị các bệnh về mắt, tuy nhiên khi sử dụng cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh gặp phải những tác dụng không mong muốn.