Cây xấu hổ đỏ là gì?

Cây xấu hổ đỏ có tên gọi khác: cây trinh nữ, cây mắc cỡ, cây Thẹn – tên khoa học là Mimosa pudica L, thuộc họ Trinh Nữ – Mimosaceae.

Là loại cây nhỏ mọc theo những bụi lớn có chiều cao 30-40cm. Đặc điểm dễ nhận biết nhất chính là khi đụng vào lá, lá của cây sẽ cụp, rủ xuống ngay. Hoa mọc ở các kẽ lá, màu tím hồng. Quả thắt lại giữa các hạt, có nhiều lông. Mùa hoa là vào tháng 6-8. Hạt có hình gần giống trái xoan, dài 2mm và rộng 1,5mm.

Cây xấu hổ đỏ mọc chủ yếu ở các bãi sông, hai bên ven đường, nương rẫy hay các ruộng bỏ hoang.

Hình ảnh cây xấu hổ đỏ trong tự nhiên

Bộ phận dùng của cây trinh nữ:

Rễ và cành lá cây xấu hổ đỏ được sử dụng làm thuốc chữ bệnh. Sau khi đào rễ về, người ta thái mỏng, phơi hoặc mang sấy khô. Cành lá thu hái vào mùa hạ, có thể dùng tươi hay phơi khô.

Cành và lá cây xấu hổ đỏ: Có vị ngọt, hơi đắng, tính lạnh, hơi có độc. Có công dụng thanh can hỏa, an thần, tiêu tích, giải độc. Dân gian thường dùng để chữa viêm ruột, mất ngủ, viêm dạ dày, trẻ em cam tích, mắt nóng tướng đau, sưng tấy, mưng mủ ở phần sâu.

Rễ cây xấu hổ đỏ: Có vị chát, hơi đắng, tính ấm, có độc, được dùng để chỉ khái hòa đàm, thông kinh hoạt lạc, hòa vị, tiêu tích. Dân gian dùng rễ cây chữa viêm khí quản mạn tính, phong thấp đau nhức, viêm dạ dày mãn tính…

Cây xấu hổ đỏ có tác dụng gì?

Theo y học cổ truyền, cây xấu hổ đỏ có vị ngọt, tính hơi hàn, được sử dụng để trấn tĩnh, an thần, chống viêm cực tốt, giúp làm dịu đau và hạ huyết áp, lợi tiểu.

Tác dụng ức chế thần kinh trung ương: Các nghiên cứu đã chứng minh ccaay xấu hổ đỏ có tác dụng chữa mất ngủ. Thành phần dược chất trong xấu hổ đỏ có tác dụng hiệp đồng với hexobacbital, meprobamat, làm tăng tác dụng của bibactal giúp làm ức chế dây thần kinh, ngủ ngon giấc hơn.

Một số bài thuốc đông y chữa bệnh từ cây xấu hổ đỏ

Bài thuốc xấu hổ đỏ chữa đau nhức xương khớp nổi tiếng trong dân gian:

120g Rễ cây Xấu Hổ Đỏ khô tẩm với rượu 35 – 40oC rồi lại rang cho khô. Thêm 600 ml nước, sắc chỉ còn 200 – 300 ml rồi chia làm 2 – 3 lần uống trong ngày. Chỉ cần sử dụng 4 – 5 ngày thì thấy kết quả.

Cây xấu hổ đỏ chữa đau lưng, đau nhức xương khớp, chân tay tê bại:

30g Rễ Xấu Hổ Đỏ sắc với 400ml nước còn 100ml thì mang sử dụng, chia uống làm 2 lần trong ngày.

Hoặc:

Bài thuốc 1: 20g mỗi vị:P rễ xấu hổ, rễ cúc tần, rễ bưởi bung; 10g mỗi loại: rễ đinh lăng, rễ cam thảo dây. Sắc uống trong ngày, có thể ngâm rượu.

Bài thuốc 2: mỗi thứ 20g: rễ xấu hổ, cả cây xoan leo (tầm phỏng); 15g rễ cỏ xước; củ xả 10g. Tất cả sao vàng, sắc uống mỗi ngày một thang.

Bài thuốc 3: rễ xấu hổ 10g; 3g mỗi loại: lạc tiên, rễ cỏ xước, lá cối xay, rau muống biển, lá lốt. Hãm với nước sôi hoặc sắc uống.

Bài thuốc 4: mỗi thứ 12g: rễ xấu hổ, dây đau xương, thiên niên kiện, hy thiêm, gai tầm xoọng, thổ phục linhdây gắm, kê huyết đằng, tục đoạn. Sắc uống hoặc ngâm rượu uống liên tục sẽ có hiệu quả.

Lá cây Xấu Hổ Đỏ được dùng làm thuốc ngủ và dịu thần kinh:

Dùng 6 – 12g lá sắc xấu hổ đỏ sắc uống hàng ngày. Uống trước khi đi ngủ.

Xấu hổ đỏ chữa suy nhược thần kinh, mất ngủ, trằn trọc:

Cành lá xấu hổ 15g, nụ áo hoa tím 15g, chua me đất hoa vàng 30g, 10g mỗi vị: lạc tiên, thảo quyết minh, mạch môn. Sắc uống.

Bài thuốc cây xấu hổ đỏ chữa khí hư:

Rễ xấu hổ tươi giã, ép lấy nước rồi uống ngày 3 lần. Uống 2 thìa mỗi lần, uống liên tục trong 1 tuần.

Cây xấu hổ đỏ chữa tăng huyết áp:

8g mỗi vị: cành lá xấu hổ, câu đằng, đỗ trọng, lá vông nem, trắc bách diệp, hoa đại, hạt thảo quyết minh (sao), thân lá bạch hạc, mỗi vị 6g: hà thủ ô đỏ, tang  ký sinh, địa long 4g. Sắc uống trong ngày.

Bài thuốc xấu hổ đỏ chữa bệnh Zona

Lấy lá cây xấu hổ giã nát, đắp vào chỗ bị bệnh. Đắp liên tục 2-3 lần/ngày cho tới khi vết thương khô.

Bài thuốc chữa viêm dạ dày mạn tính

10-15g Rễ cây xấu sắc với nước uống trong ngày.

Bài thuốc viêm khí quản mạn tính

100g Rễ cây xấu hổ đỏ sắc với 600 ml nước lấy 100 ml. Ngày uống làm 2 lần, uống liên tục trong 10 ngày để có hiệu quả tốt nhất.