Lan kim tuyến (Lan gấm) cây thuốc vô cùng quý của vùng núi Tây Bắc

Lan kim tuyến hay lan gấm là một thảo dược rất quý hiếm của vùng núi Tây Bắc. Lan kim tuyến có rất tác dụng quý đối với sức khỏe, đây là vị thuốc quý được người Trung Quốc tôn vinh, đang được họ thu mua với giá rất cao.

Cây lan kim tuyến còn gọi là lan gấm, nam trùng thảo, cỏ nhung, cây kim cương, giải thủy tơ. Đây là một loài dược liệu đặc biệt quý hiếm, có giá trị kinh tế cao của Việt Nam. Nhưng do hiện nay nhu cầu sử dụng quá cao của người tiêu dùng cùng với sản lượng trong tự nhiên rất ít nên cây lan kim tuyến đang đứng trước khuy cơ tuyệt chủng. Cây lan kim tuyến đã được đưa vào sách đỏ Việt Nam, loài lan cần được bảo vệ trong tự nhiên. Hiện nay nhà nước ta cũng đang có những công trình nghiên cứu để nhân giống loài dược liệu quý hiếm này.

Tên khoa học

Anoectochilus setaceus Blume. Thuộc họ Lan

Khu vực phân bố

Hiện nay chúng tôi mới thấy cây lan kim tuyến mọc trong các khu rừng dậm, cây không phân bố ở đồng bằng. Lan kim tuyến thường mọc ở ven suối (Nơi có độ ẩm cao) chúng ưa bóng mát nên chỉ mọc dưới các tán cây rừng.

Cây thường mọc ở vùng núi cao của các tỉnh phí Tây Bắc như: Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Cao Bằng, Tuyên Quang, Hòa Bình

Bộ phận dùng

Toàn bộ cây đều được dùng làm thuốc.

Cách chế biến và thu hái

Cây được thu hái quanh năm, khi thu hái người dân thường chỉ hái thân là lá chứ không đào lấy rễ để cho cây tiếp tục phát triển. Cây sẽ được đem về rửa sạch, phơi khô (có khi dùng cây tươi) làm thuốc.

Thời điểm năm 2010 rộ lên cơn sốt mua lan kim tuyến của thương lái Đài Loan, trung Quốc họ tới thu mua ráo riết lan kim tuyến với giá cực cao từ 3,5 đến hơn 4 triệu đồng/1kg. Ở Đài Loan họ giao bán trên các kênh online khoảng 10 đến 12 triệu đồng/1kg tươi.

Thành phần hóa học

Theo các tài liệu lan gấm có chứa các hoạt chất chính: beta-D-glucopyranosy, succinic acid, palmitic acid, stearic acid, beta-sitosterol và nhiều hoạt chất quý, các acid amin quý khác.

Cây lan gấm

Điều vô cùng quý đó là các acid amin quý trong cây lan kim tuyến được cho là có tác dụng điều trị các khối u ác tính (Ung thư). Ngoài ra vào tháng 7/2015 bằng sáng chế số: US 9072770 B2 của Mỹ đã được công bố khẳng định các hoạt chất trong cây lan kim tuyến còn có tác dụng bảo vệ tế bào gan.

Tính vị

Cây có vị ngọt, hơi chát, tính mát, vào can và tỳ.

* Công dụng

Cây lan kim tuyến là một thành phần trong những bài thuốc cổ của đồng bào người dân tộc vùng Tây Bắc. Theo kinh nghiệm dân gian cây có những công dụng chính như sau:

Điều trị ung thư
Điều trị bệnh tiểu đường
Điều trị các bệnh về gan
Tác dụng bồi bổ cơ thể, giảm mệt mỏi căng thẳng
Điều trị mất ngủ

Đối tượng sử dụng

Bệnh nhân ung thư
Bệnh nhân tiểu đường
Người bị đường huyết cao
Bệnh nhân gan như: Xơ gan, viêm gan B, ung thư gan
Người gầy yếu, kém ăn, suy nhược cơ thể
Người bị mất ngủ
Người bình thường dùng rượu ngâm lan kim tuyến rất tốt.

Cách dùng, liều dùng

Điều trị ung thư: Cây lan gấm tươi 25g, cây xạ đen 35g đun nước uống hàng ngày.
Điều trị bệnh gan: Lan tươi 25g, cà gai leo 35g đun nước uống hàng ngày.
Điều trị tiểu đường: Lan gấm tươi 25g hãm nước uống sau bữa ăn 15 phút.
Điều trị mất ngủ: Lan kim tuyến tươi 25g, hoài sơn khô 15g, tâm sen 8g ham nước uống hàng ngày.
Điều trị suy nhược, kém ăn: Lan gấm 25g, hoài sơn khô 15g, mạch môn khô 15g sắc nước uống hàng ngày.

Cách ngâm rượu lan kim tuyến

Chuẩn bị: 1kg cây tươi (cây khô 500g), 3 lít rượu
Cách làm: lam rửa sạch, dùng quạt thổi khô nước, đem ngâm với 3 lít rượu 40 độ. Ngâm trong thời gian 1 tháng là dùng được.
Tác dụng: Rượu kim tuyến có tác dụng bồ bổ cơ thể, tăng cường tiêu hóa, cải thiện miễn dịch rất tốt cho sức khỏe.