Hoa tam thất những điều cần biết

Trong thiên nhiên có 2 loại là tam thất bắc (họ Nhân Sâm) và tam thất nam (họ Gừng), trong đó loại tam thất bắc có giá trị và được sử dụng nhiều hơn hẳn.

Hoa được nhắc đến trong bài viết là hoa tam thất bắc, còn hoa tam thất nam trong tự nhiên hiếm hơn, ít được sử dụng hơn.

Vậy hoa tam thất nam có tác dụng gì? Mặc dù hiếm hơn nhưng đây cũng là một dược liệu quý, dùng để tiêu viêm, chữa đau nhức xương khớp, cầm máu,…

Trong khuôn khổ bài viết dưới đây, chúng tôi chỉ đề cập đến loại hoa tam thất bắc.

• Tên gọi thông thường: Cây tam thất (tam thất bắc)
• Các tên gọi khác: Sâm tam thất, điền thất nhân sâm, kim bất hoán
• Danh pháp khoa học Panax Pseudoginseng, thuộc họ Nhân Sâm

Đặc điểm thực vật cây thuốc

Trong tự nhiên, cây tam thất bắc rất dễ nhận biết, dưới đây là những đặc điểm thực vật của cây thuốc:

• Cây thân thảo, cao khoảng 30 – 50cm, rễ củ có dạng hình thoi sần sùi, có các vết vằn dọc và có nhiều nhánh xung quanh.
• Lá cây là lá chét 3 hoặc 7, mọc thành chùm nhỏ, mép lá có răng cưa.
• Cây trên 3 năm tuổi mới có hoa, hoa mọc thành cụm nhỏ như chiếc ô, màu xanh lục nhạt, đường kính khoảng 4 – 6 cm. Rất nhiều người nhầm lẫn giữa hoa và nụ hoa tam thất. Hoa thường nở bung to hơn nụ rất nhiều, có nhiều nhuỵ nhỏ kết lại, từ đài hoa đến nhuỵ hoa rất mỏng, dài hơn. Hoa thường nở rộ từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm.

Lý giải về tên gọi “tam thất”, nhiều tài liệu ghi chép rằng do cây có 3 hoặc 7 lá chét, cũng có sách lý giải rằng đặt tên như vậy là do tuổi cây từ 3 – 7 năm sẽ có dược tính cao nhất, cũng là thời điểm thu hoạch lý tưởng nhất.

Cây tam thất mọc ở đâu, thu hái và bào chế

Loại thực vật này ưa sống ở những vùng núi cao Tây Bắc, có khí hậu lạnh mát mẻ quanh năm, hiểm trở khó tìm như Lào Cai, Lai Châu, Sapa, Hà Giang,…

Chỉ những cây trên 3 năm tuổi mới bắt đầu trổ hoa, vào tháng 5, tháng 6 bắt đầu ra nụ và nở bung to vào tháng 7, tháng 8 hàng năm.

Đây cũng là thời điểm lý tưởng để người dân thu hoạch toàn bộ dược liệu, cả hoa và củ.

Hoa có thể dùng tươi hoặc đem phơi sấy khô và bảo quản dùng dần, tuy nhiên nếu không biết cách bảo quản, dược liệu rất dễ bị hỏng, ẩm mốc. Vậy nên xử lý hoa tam thất bị mốc như thế nào?

Dược liệu bị mốc trắng thì không nên sử dụng nữa, sẽ ảnh hưởng đến cơ quan tiêu hoá và các cơ quan khác trong cơ thể, có thể dẫn đến ngộ độc.

Do đó, tốt nhất bạn cần bảo quản dược liệu đúng cách để tránh gặp tình trạng này, phải bỏ đi rất lãng phí.

• Hoa tam thất tươi: Nên bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, dùng trong thời gian ngắn, không nên để quá lâu.
• Hoa tam thất khô: Bảo quản trong lọ/túi kín, để nơi thoáng mát, tránh gần nguồn nước, không nên tích trữ quá nhiều dược liệu.

Hoa tam thất có tác dụng gì mà được săn tìm như vậy?

Không phải ngẫu nhiên mà hoa tam thất lại được nhiều người săn tìm và sử dụng nhiều đến như vậy. Dược liệu này được dùng trong cả Y học cổ truyền và Y học hiện đại, đều có những phản hồi rất tích cực.

Tác dụng hoa tam thất theo Y học cổ truyền

Y học cổ truyền nhận định rằng, hoa tam thất có vị ngọt, hơi đắng, tính ấm, được quy vào kinh Can và kinh Vị.

Theo đó, dược liệu này có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tán khí, ứ huyết, an thần, giảm đau, bổ máu huyết, tiêu thũng, kháng viêm, lợi sữa,…

Chính vì thế, từ xa xưa dược liệu này luôn có mặt trong các bài thuốc chữa mất ngủ, an thần, chảy máu cam, nôn ra máu, đại tiện ra máu, băng huyết, tắc và ít sữa ở phụ nữ sau sinh,…

Tác dụng của hoa tam thất theo nghiên cứu y học hiện đại

Hoa tam thất bắc có nhiều thành phần quý hiếm tương tự trong nhân sâm do đó rất tốt cho sức khỏe.

Theo nghiên cứu, trong dược liệu có chứa các thành phần, hoạt chất quý như RB1, RB2, saponin, ginsenoid, steroid, acid amin, vitamin, khoáng chất (Fe, Ca,…)

Vậy hoa tam thất chữa bệnh gì và có tác dụng gì? Nhờ những thành phần trên mà dược liệu có rất nhiều công dụng khác nhau, được ưa chuộng sử dụng rộng rãi.

• Chữa mất ngủ, ngủ hay mộng mị, mê sảng, trằn trọc khó ngủ: Thành phần Saponin, Ginsenoid thuộc nhóm RB tác động vào khu thần kinh trung ương, cải thiện hệ tuần hoàn máu, giúp an thần, ngủ ngon, ngủ sâu giấc, thoải mái tinh thần,…
• Giảm mỡ thừa, giữ dáng: Điều hoà và giảm hàm lượng cholesterol trong máu, đốt cháy mỡ thừa, kiểm soát lượng mỡ trong cơ thể, tăng cường thanh lọc, trao đổi chất.
• Điều hoà và ổn định huyết áp, có tác dụng với cả người cao và thấp huyết áp, giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và tai biến.
• Điều hoà, cân bằng đường huyết trong cơ thể, tốt cho bệnh nhân tiểu đường.
• Hỗ trợ điều trị bệnh gan: Nhờ công dụng thanh nhiệt, giải độc, đào thải độc tố gan giúp làm mát gan, hạ men gan, tăng thải độc gan, tăng cường chức năng gan, hỗ trợ bệnh viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ,…
• Ngăn ngừa bệnh tim mạch, cải thiện hệ tuần hoàn: Thành phần notofgin có tác dụng giãn mạch máu, ngừa xơ vữa động mạch, ổn định homocysteine, giảm thiểu các biến chứng bệnh tim mạch như nhồi máu cơ tim, co thắt lồng ngực, bảo vệ tim,…
• Hỗ trợ và phòng ngừa bệnh ung thư, ức chế sự hình thành các khối u ác tính, đặc biệt u xơ tử cung.
• Tốt cho phụ nữ sau sinh và cho con bú: Giúp thư giãn tinh thần, giảm căng thẳng, stress, tăng cường sức đề kháng, bổ máu, kích thích tuyến sữa, tăng cường tiết sữa, mát sữa, giảm mỡ thừa, giúp da hồng hào, mịn màng.
• Tăng cường hệ miễn dịch, tăng cường sức đề kháng, hạn chế cảm vặt, bồi bổ cơ thể,…
• Cải thiện trí nhớ, bổ não, giải tỏa căng thẳng, thư giãn hệ thần kinh,…
• Thanh nhiệt, làm mát từ bên trong, phù hợp cho ngày nắng nóng.

Ứng dụng tác dụng của nụ hoa tam thất trong chữa bệnh và làm đẹp

Với rất nhiều công dụng của hoa tam thất mà dược liệu này được nhiều người tìm kiếm và sử dụng với mục đích phòng ngừa, chữa bệnh và cả làm đẹp.

Các bài thuốc dân gian hiệu quả

Trong dân gian có nhiều bài thuốc sử dụng hoa tam thất để chữa bệnh đem lại hiệu quả rất tích cực.

Bài thuốc 1 – Chữa mất ngủ

Với người thường xuyên mất ngủ, khó ngủ, trằn trọc hay thường xuyên bị mộng mị, mê man khi ngủ, mê sảng nên dùng thang thuốc này.

Cách làm như sau:

• Chuẩn bị 10g mỗi loại gồm có nụ non bao tử tam thất, ngọn lạc tiên, lá dâu tằm, đem rửa sạch và để ráo nước.
• Sắc thuốc cùng với 600ml nước, cô cạn lại còn một nửa thì chia thành nhiều phần nhỏ uống hết trong ngày.

Sử dụng liên tục trong khoảng 1 tuần sẽ cải thiện tình trạng mất ngủ rõ rệt.

Bài thuốc 2 – Chữa suy nhược cơ thể

Nụ hoa tam thất có tác dụng gì với cơ thể? Đây là một dược liệu rất tốt cho những người bị suy nhược cơ thể, gầy yếu, vừa ốm dậy, người cao tuổi.

Cách làm:

• Chuẩn bị thang thuốc gồm có 40g ích mẫu, 40g sâm bố chính, 20g kê huyết đằng, 12g hoa tam thất khô, 12g hương phụ.
• Các vị thuốc đem tán nhỏ thành bột mịn, bảo quản trong lọ thuỷ tinh kín. Mỗi ngày lấy 30g thuốc bột sắc thành nước thuốc, uống nhiều lần trong ngày.

Bài thuốc 3 – Phòng ngừa đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, bảo vệ tim mạch

Cách làm như sau:

• Sử dụng 20g hoa tam thất khô, 20g đan sâm đem sắc thành nước thuốc để uống trong ngày.
• Hoặc dùng nước thuốc vừa sắc được đem nấu cháo để ăn mỗi ngày.

Uống trà hoa tam thất

Uống hoa tam thất có tốt không, có tác dụng gì? Thời gian gần đây, trà hoa tam thất rất được lòng người dùng, bởi vị ngọt hơi đắng, mùi thơm dễ chịu và rất ngon.

Loại trà thảo mộc này tốt cho nhiều đối tượng khác nhau, giúp an thần, giải tỏa stress, ngủ ngon giấc, bồi bổ, tăng cường sức khỏe. Không chỉ thế, uống trà còn hỗ trợ cho các bệnh nhân bị bệnh gan, huyết áp (cao và thấp), mỡ máu, béo phì,…

Cách pha hoa tam thất rất đơn giản như sau:

• Lấy một nhúm trà hoa (khoảng 5 – 10g) cho vào ấm, đổ vào 200ml nước sôi, tráng qua trà rồi đổ nước đầu tiên đi.
• Tiếp tục cho thêm 500ml nước sôi vào, hãm trà trong khoảng 10 phút là có thể sử dụng được.

Trà uống khi còn ấm sẽ có mùi thơm, vị ngọt hơi chát, có thể uống bất cứ lúc nào trong ngày nhưng tốt nhất vẫn là trước khi đi ngủ.

Lưu  ý: Để pha trà thơm ngon bạn cần chọn mua loại trà chất lượng, nên chọn những nụ hoa còn nguyên vẹn, không bị dập, nát, có mùi thơm đặc trưng và không bị sâu mọt.

Cách làm hoa tam thất ngâm rượu bổ dưỡng

Hoa tam thất cũng là một loại dược liệu quý có thể dùng để ngâm rượu và sử dụng dần, vừa thơm ngon vừa bổ dưỡng.

Bạn có thể chọn hoa tươi hoặc hoa khô, nụ hoa tam thất hay bông hoa đã nở bung đều được.

Công thức ngâm rượu:

• Chuẩn bị 1kg hoa tam thất tươi tương đương 0.5kg hoa khô, rửa sạch sẽ và đem phơi ráo nước trong khoảng 5 – 6 tiếng.
• Xếp dược liệu vào bình, đổ 8 lít rượu trắng ngon sao cho ngập hoàn toàn thảo dược, đậy kín bình và ủ rượu trong ít nhất 3 tháng.

Rượu hoa ủ càng lâu càng ngấm, uống càng ngon và thơm. Tuy nhiên, tuyệt đối không lạm dụng rượu hoa, mỗi ngày chỉ nên uống 1 ly nhỏ vào bữa cơm.

Ngâm rượu uống hoa tam thất có tác dụng gì và phù hợp với đối tượng nào? Rượu hoa rất thích hợp cho nam giới và cả phụ nữ, tuy nhiên, trẻ nhỏ và phụ nữ có bầu không nên dùng. Đặc biệt, người đang bị bệnh về gan, tim mạch nên hạn chế sử dụng.

Sử dụng như một loại “rau”

Thời gian gần đây, trong giới nội trợ rộ lên các công thức nấu ăn sử dụng nụ hoa tam thất tươi như một loại nguyên liệu ngon miệng.

Bên cạnh các cách sử dụng trên, bạn có thể đưa loại dược liệu này vào các món ăn hàng ngày như bò xào hoa tam thất, canh hoa tam thất,… Khi chế biến thành món ăn, thảo dược có vị hơi ngăm đắng, ngọt, ăn giòn và rất thơm.

Tác hại của hoa tam thất và những thắc mắc, lưu ý khi dùng

Xoay quanh dược liệu này có rất nhiều những thắc mắc khi sử dụng, dưới đây chúng tôi sẽ giải đáp những câu hỏi thường gặp của bạn đọc về dược liệu này.

• Tam thất nóng hay mát và uống tam thất nhiều có hại không? Loại hoa này có tính mát, hoàn toàn không nóng nên có thể sử dụng thường xuyên. Tuy nhiên, không nên quá lạm dụng hay dùng quá nhiều, có thể dẫn đến đau bụng, buồn nôn, hoa mắt, chóng mặt, buồn ngủ, tiểu tiện nhiều, nổi mẩn ngứa,…
• Mỗi ngày không nên dùng quá 15g dược liệu khô và không quá 50g dược liệu tươi. Thời gian đầu sử dụng có thể gặp một số phản ứng của cơ thể như ngứa, nổi mẩn,…lúc này nên giảm liều lượng sử dụng để cơ thể thích nghi và tăng dần sau đó.
• Nên ăn tam thất lúc nào thì tốt nhất? Bạn có thể sử dụng thảo dược bất cứ thời điểm nào trong ngày, tuy nhiên nếu dùng với mục đích chữa mất ngủ thì nên uống vào buổi tối trước khi đi ngủ để phát huy công dụng của nụ hoa tam thất tốt nhất. Đặc biệt lưu ý, không dùng chung dược liệu với các loại trà khác, sẽ làm giảm đi hiệu quả.
• Phụ nữ có bầu uống hoa tam thất được không, có an toàn không? Các chuyên gia cảnh báo phụ nữ có thai nên cẩn trọng khi dùng thảo dược, có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Tuy nhiên, với phụ nữ sau sinh thì đây lại là thảo dược rất tốt, giúp giảm căng thẳng, ngủ ngon, an thần, giảm mỡ thừa, tăng tiết sữa, mát sữa,…
• Người có thể hàn hoặc cơ thể đang bị lạnh không nên dùng sẽ khiến tình trạng trầm trọng hơn, phụ nữ bị rong kinh huyết cũng không nên sử dụng.

Mua hoa tam thất ở đâu Hà Nội và các tỉnh thành khác, giá bao nhiêu?

Hoa tam thất được nhiều người ví von là “hoa tiền triệu” bởi giá thành của nó không hề rẻ và cũng khá hiếm.

Trên thị trường hiện nay, nụ hoa tam thất tươi rất hiếm, sản lượng không nhiều do đó giá thành dao động khoảng 500.000 – 700.000 VNĐ/kg, có thời điểm lên đến hơn 800.000 VNĐ.

Nụ hoa tam thất khô còn đắt đỏ hơn, rơi vào khoảng 900.000 đến 1.300.000 VNĐ/kg khô. Ngoài ra, trên thị trường cũng có nhiều loại chế phẩm khác như trà hoa, rượu thuốc,… với giá niêm yết khác nhau tùy cơ sở.

Để đảm bảo chất lượng và an toàn, tốt nhất người tiêu dùng nên chọn mua dược liệu ở những cơ sở uy tín và có thương hiệu.

Vậy nên mua hoa tam thất ở đâu thì chất lượng nhất? Hiện nay, trung tâm Vietfarm đang là sự lựa chọn tin cậy của người tiêu dùng cả nước.

Giá hoa tam thất khô Vietfarm rất cạnh tranh, tương xứng với chất lượng, được niêm yết mức giá 475.000 VNĐ/ túi 0.5kg, đặc biệt khách hàng được miễn cước vận chuyển khi có hoá đơn trên 500.000 VNĐ.

Hoa tam thất là một dược liệu quý với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe và làm đẹp, phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau. Trên đây là những thông tin đầy đủ nhất về dược liệu mà bạn đọc có thể tham khảo, khi sử dụng bạn cần chú ý những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn nhất cho cơ thể.