Thời gian trôi qua, ông Cồ tôi mất, những cây cau khẳng khiu cũng bị đốn – có lẽ vì không ai biết ăn trầu nữa và cũng có lẽ vì quả cau khó bán hơn các loại quả khác.

Riêng với tôi, điều thú vị nhất khi nói về cây cau (cũng như cây dừa) là những cụm bông mo của nó. Đúng với cái cách mà người ta miêu tả “đầu rồng đuôi phụng lia thia”, hoa cau nở trông thật là đẹp! Đến khi hoa rụng, ta lại một lần nữa được chiêm ngưỡng vẻ đẹp chân quê của nó:

“Nghe trời trở gió heo may

Sáng ra vại nước rụng đầy hoa cau“.

(Trần Đăng Khoa)

Vài nét về cây cau

Cây cau có tên khoa học là Areca catechu, thường được trồng lấy quả (quả cau cùng lá trầu và vôi tạo thành món ăn truyền thống của người Việt Nam và nhiều quốc gia khác – món trầu). Ngoài ra, mo cau còn được dùng làm quạt và hoa cau thỉnh thoảng cũng được dùng làm thuốc.

Những cây cau

Ngoài tên gọi này, cây còn được gọi bằng các tên khác như “tân lang”, “nhân lang” (1).

Công dụng của hoa cau (tân lang hoa)

Bộ phận được dùng làm thuốc của hoa cau là phần nụ hoa đực (được nhặt lấy vào mùa hè khi hoa rụng và bắt đầu đậu quả) (2).

• Đặc điểm: nụ hoa nhỏ như hạt gạo, bên ngoài có màu vàng nhạt (khi khô có màu vàng đất).
• Tính vị: vị ngọt nhẹ và có tính mát, khi uống vào giúp thanh nhiệt (khi dùng thì phơi khô, cắt bỏ cuống).

Theo thuocnam.mws.vn, hoa cau được biết đến với công dụng:

Cách dùng: thường dùng dưới dạng các món ăn (dùng tươi). Ở Trung Quốc, hoa cau còn được dùng uống như trà, liều lượng theo chỉ dẫn của thầy thuốc (2).

Các món ăn có dùng hoa cau

Khi dùng làm thức ăn, hoa cau có hương vị như măng và cũng khá dễ ăn (ta chọn loại non, bỏ phần cuống).

Hoa cau hầm thịt

Món ăn này có tác dụng điều trị ho, chướng bụng, tê đau các khớp xương, đau tức ngực và đau nhức cơ thể.

• Chuẩn bị: thịt lợn (vừa đủ ăn) và hoa cau (0, 5 lạng hoa tươi).
• Thực hiện: hầm như các món ăn thông thường (2).

Món súp thịt nạc có dùng hoa cau

Gà xé phay xào hoa cau – món ăn thanh mát, giải nhiệt

Chuẩn bị: 4 lạng hoa cau, một muỗng cafe muối, một muỗng cafe nước tương, nửa cái lườn gà, một muỗng cafe bột đao và một muỗng dầu ăn (muỗng canh).

Cách thực hiện:

• Cắt hoa cau thành các đoạn nhỏ (bỏ phần cuống) rồi đem ngâm với nước muối một lát thì rửa lại bằng nước lã và vớt ra, để ráo.
• Lấy lườn gà rửa sạch, tách bỏ da rồi cắt nhỏ thành sợi (cắt dọc theo thớ thịt), sau đó thêm nước tương và bột đao vào, trộn đều.
• Cho dầu ăn vào chảo rồi cho thịt gà vào, xào nhanh tay vài cái rồi cho tiếp hoa cau vào, sau đó cho thêm muối và một chút nước rồi hạ lửa nhỏ lại cho đến khi thịt gà chín, hoa cau mềm là được (2).

Hoa cau hầm sườn điều trị ho, giúp bổ lá lách và dạ dày

Được biết, ở Trung Quốc (nhất là vùng Quảng Đông) thì hoa cau hầm sườn là món ăn nổi tiếng trong điều trị ho. Để nấu món này, bạn chỉ cần chuẩn bị 2 nguyên liệu chính (4 lạng hoa cau, 250 g sườn) và 2 muỗng muối để làm gia vị mà thôi. Thật đơn giản phải không ạ!

Các bước thực hiện như sau:

• Bước 1: Rửa sạch sườn lợn, chặt nhỏ rồi trụng qua nước sôi, sau đó vớt ra để ráo.
• Bước 2: Cắt hoa cau thành từng khúc nhỏ (bỏ phần cuống) rồi ngâm nước muối và rửa sạch, sau đó vớt ra, để ráo nước.
• Bước 3: Cho cả hai thành phần trên vào nồi rồi đổ 4 chén nước vào, nấu cho nước sôi thì vặn nhỏ lửa, sau đó đợi thêm 30 phút nữa thì có thể thêm muối, tắt bếp và ăn (2).

Ngoài các món ăn trên thì hoa cau còn được dùng trong nhiều món ăn nổi tiếng ở Trung Quốc, trong số đó có thể kể đến “tân lang hoa kê”.

Tân lang hoa kê – một trong mười món ăn nổi tiếng ở TQ

Trà tân lang hoa

Hoa cau có chứa các khoáng chất như Phốt pho, Đồng, Sắt, Can xi, Ma giê… Vì vậy, ở Trung Quốc, nó còn được dùng uống như trà, trong đó, đối tượng thường dùng là những người thường xuyên hút thuốc lá, uống bia rượu hay những người bị đau dạ dày, mệt mỏi và dễ nổi giận vì môi trường công việc.

Công dụng chủ đạo: giúp mát phổi, nhuận táo, tỉnh rượu và bảo vệ gan.

Lưu ý: Khi có nhu cầu dùng, bạn hãy hỏi thêm ý kiến thầy thuốc về liều lượng và thời gian sử dụng để tránh quá liều nhé (3).

Những lưu ý khi dùng hoa cau làm thuốc

• Người già, trẻ nhỏ, người yếu bệnh, cảm mạo và phụ nữ mang thai không nên ăn (4).
• Không dùng vượt liều lượng quy định vì đây là loại thực phẩm có dược tính, có thể gây ra các tác dụng phụ nếu ăn quá nhiều.