Sau này, mỗi lần em tôi bị ngứa lưng, dù cho rôm sẩy hay không rôm sẩy, nó vẫn theo thói quen, bắt chước mẹ tôi giã lá mướp rồi lấy nước thoa lên. Hiển nhiên, hiệu quả của lá mướp còn tùy vào cơ địa mỗi người: có người hợp với lá mướp thì dùng một lần là khỏi hẳn, người không hợp thì dùng lá khác.

Theo thuocnam.mws.vn, lá mướp có vị chua đắng, hơi hàn, có tác dụng cầm máu với các vết thương ngoài da, thanh nhiệt, giải độc và điều trị mụn, ghẻ lở (1).

Và không chỉ lá mướp mà các bộ phận khác của cây mướp như xơ mướp, quả mướp, hạt mướp, dây mướp, rễ mướp… đều có thể dùng làm thuốc.

Giàn mướp thôn quê

Công dụng của quả mướp

Ai đã từng ăn mướp rồi ắt hẳn phải công nhận tác dụng thanh mát của nó. Khi bị nóng trong người, bạn chỉ cần lấy một, hai trái mướp đem nấu canh ăn thì sẽ thấy thanh mát lại ngay. Đó cũng là lý do mà nhiều bạn trẻ thích ăn mì thường ăn kèm với mướp. Lúc này, nhờ có mướp, nước mì vừa ngọt thanh lại vừa thơm.

Theo thuocnam.mws.vn, quả mướp có vị ngọt, tính mát nên giúp thanh nhiệt, mát máu, giải độc và làm tan đờm. Chính vì vậy, khi bị đậu sởi, bạn có thể ăn mướp thường xuyên để khắc phục tình trạng bệnh. Ngoài ra, với các bà mẹ đang cho con bú thì ăn mướp cũng giúp kích thích sự tiết sữa, giúp lợi sữa (nấu với chân giò lợn) (1).

Canh mướp

Hiển nhiên, khi ăn thì ta dùng quả mướp vừa hoặc non vì quả mướp già thì rất xơ và ăn không ngon. Ca dao có câu:

“Mướp già thì mướp có xơ
Gái già thì gái nằm trơ một mình“.

Dân gian nói như vậy là ý rằng những quả mướp già thì không còn giá trị nữa. Thế nhưng, trong thuocnam.mws.vn thì xơ của quả mướp già lại có thể dùng làm thuốc.

Xơ mướp điều trị bệnh gì?

thuocnam.mws.vn, xơ mướp có vị ngọt, tính bình có tác dụng chủ đạo là thanh nhiệt, giải độc. Ngoài ra, xơ mướp cũng giúp lợi tiểu, tiêu thũng và làm hoạt huyết, làm thông kinh lạc. Chính vì vậy, dân gian hay dùng xơ mướp để điều trị các chứng như:

Cụ thể, để điều trị chứng kinh nguyệt không thông ở phụ nữ (hoặc máu xung lên tâm do không hành kinh được), dân gian dùng xơ mớp đốt lên (đốt tồn tính, không để cháy hết) rồi hòa với rượu và uống vào các buổi sáng và trưa, uống khi đói (liều lượng tùy theo sự chỉ định của thầy thuốc dân gian) (1).

Xơ mướp

Với chứng tắc tia sữa, dân gian thường lấy cả quả mướp khô (để cả vỏ và hạt), đốt tồn tính rồi tán thành bột mịn, sau đó hòa với rượu và uống (mỗi lần dùng khoảng 8 g bột) (1).

Hạt, dây và rễ mướp có công dụng gì?

Ngoài lá, xơ và quả là những bộ phận được dùng phổ biến thì dân gian còn dùng các bộ phận khác của cây mướp để làm thuốc như:

• Dây mướp: Theo y học cổ truyền, dây mướp có vị ngọt, tính bình, giúp giảm ho đờm và làm thông kinh lạc (nên được dùng điều trị viêm nhánh khí quản và đau nhức lưng).
• Hạt mướp: Khi nấu canh ăn, bạn nên vớt cả những hạt mướp rơi ra để ăn, như vậy sẽ rất tốt cho hệ tiêu hóa cũng như giúp lợi tiểu. Đó là vì hạt mướp ngọt nhẹ, dễ ăn, có tính bình và giúp tan đàm, lợi tiểu, nhuận trường, thanh nhiệt...
• Rễ mướp: Cũng như hạt mướp, rễ mướp cũng có vị ngọt, tính bình và giúp thanh nhiệt giải độc. Ngoài ra, dân gian cũng dùng rễ mướp để điều trị viêm mũi (hoặc viêm các xoang phụ) (1).