1. Đặc điểm thực vật

Mù u là một loại cây lớn, có thể cao tới từ 20 – 25m với đường kính thân trung bình khoảng 30 – 35cm. Cành non nhẵn và tròn. Lá lớn, thon dài và mỏng, mọc đối nhau.

Lá cây có gân phụ nhỏ rất nhiều, nổi rõ ở cả 2 mặt, song song và gần như thẳng góc với gân chính. Phần cuống lá dày và bẹt.

Cụm hoa mọc thành chùm ở ngọn cành hoặc nách lá, thường có từ 5 – 16 hoa. Hoa có màu trắng hoặc vàng cam, gồm 4 lá đài, 4 cánh với rất nhiều nhị xếp thành 4 – 6 bó. Bầu có một lá noãn và một noãn dính gốc, một vòi nhụy.

Quả hạch có hình trứng hoặc hình cầu, khi chín sẽ có màu vàng nhạt. Trong quả chứa một hạt có vỏ dày cùng 1 lá mầm lớn dầy dần. Mùa hoa vào khoảng từ tháng 2 – 6 còn mùa quả thường từ tháng 10 – 12.

2. Phân bố, bộ phận dùng, thu hái, chế biến

• Phân bố: Dược liệu được tìm thấy rất nhiều ở các tỉnh thuộc miền Nam Trung Quốc, Lào,, Nhật Bản. Riêng ở nước ta, cây mù u mọc hoang khắp nơi hay được trồng phổ biến ở các tỉnh Quảng Ninh, Từ Quảng Bình đến Bình Thuận, Mỹ Tho, Vĩnh Long, Bà Rịa…
• Bộ phận dùng: Các phần như hạt, dầu hạt, rễ, lá và nhựa cây đều được sử dụng để làm vị thuốc.
• Thu hái và sơ chế: Phần quả thu hái tốt nhất là khi cây đã sống được 7 – 10 năm tuổi. Quả chín và tự rụng rồi khô vỏ thường sẽ cho nhiều dầu nhất. Nên thu hái từ khoảng tháng 10 cho tới tháng 2 năm sau. Phần hạt có thể dùng tươi hoặc ép để lấy dầu. Phần nhựa có thể thu hoạch vào bất cứ thời điểm nào trong năm, thường đem đi phơi khô và tán thành bột. Rễ và lá dược liệu cũng có thể thu hái quanh năm, đem phơi hoặc sấy khô và bảo quản dùng dần.

3. Tính vị, quy kinh, bảo quản

• Tính vị: Dược liệu có vị mặn và tính rất lạnh.
• Quy kinh: Chưa tìm thấy tài liệu ghi nhận.
• Bảo quản: Trường hợp dược liệu đã qua sơ chế khô hay tán bột cần để trong hũ có nắp đậy và bảo quản nơi thông thoáng. Đối với phần dầu cũng cần để nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.

4. Thành phần hóa học

Mù u là dược liệu có chứa rất nhiều các thành phần với dược tính cao: leucocyanidin, tanin, acid hữu cơ, phytosterol, saponin triterpen, coumarin, glycerid, calophyllolid, mophyllolid, acid calophyllic, saponin, acid hydrocyanic

Tác dụng dược lý của cây hồ đồng

Phần nhựa mủ thường được dùng bôi ngoài da để làm tan sưng tấy. Đồng thời có thể dùng chữa họng sưng nhưng không nuốt được. Ngoài ra còn có tác dụng chữa các nốt mụn nhọt, tai có mủ, vết loét nhiễm trùng.

Dầu mù u mang đến tác dụng điều trị nấm tóc, ghẻ, các vết thương, chữa viêm dây thần kinh trong bệnh cùi, hỗ trợ chữa các bệnh về da nói chung. Đồng thời có thể bôi tại chỗ để trị bệnh thấp khớp.

Mủ cây có tác dụng dùng ngoài da để làm lành sẹo, đặc biệt nhất là trị vết bỏng. Vỏ có tác dụng trị xuất huyết bên trong hoặc bệnh đau dạ dày. Phần rễ cây có thể được sử dụng để chữa viêm chân răng.

Các bài thuốc trị bệnh từ cây mù u

1. Bài thuốc từ cây cồng chữa bệnh đau dạ dày

Chuẩn bị: 20g bột vỏ mù u, 14g bột cam thảo, 1g bột quế, tá dược vừa đủ.

Thực hiện: Các vị thuốc trên đem làm thành 100 viên. Mỗi lần uống 4 viên với tần suất 2 lần/ngày.

2. Bài thuốc chữa viêm răng thối loét từ mù u

Chuẩn bị: Nhựa mù u cùng với bột hoàng đơn.

Thực hiện: Hai vị thuốc trên đem trộn đều rồi bôi liên tục vào chân răng để ức chế tình trạng viêm.

3. Mù u trị chứng đau xương khớp do phong thấp, chấn thương, thận hư

Chuẩn bị: 40g rễ mù u.

Thực hiện: Đem dược liệu cho vào ấm sắc chung với 1 thăng nước. Đun trên lửa nhỏ trong 30 phút. Chia lượng thuốc thu được làm 3 lần uống trong ngày, dùng với liều 1 thang/ ngày.

4. Bài thuốc chữa chảy máu răng, lợi tụt xuống từ cây hồ đồng

Chuẩn bị: Rễ mù u cùng với rễ câu kỷ với lượng bằng nhau.

Thực hiện: Cho hết dược liệu vào ấm sắc lấy nước. Dùng nước ngậm nhiều lần trong ngày. Lưu ý ngậm vài phút rồi nhổ ra, tuyệt đối không nuốt.

5. Bài thuốc giải độc từ mù u

Chuẩn bị: Nhựa mù u hoặc 120 gỗ chẻ nhỏ.

Thực hiện: Nếu là nhựa thì đem hòa trực tiếp với nước sôi ấm. Uống nhiều lần và cố móc họng để nôn hết ra. Còn đối với gỗ thì đem sắc lấy nước uống nhiều lần.

6. Bài thuốc chữa mụn nhọt, ghẻ lở từ cây cồng

Chuẩn bị: Hạt mù u giã nhỏ và 1 ít vôi.

Thực hiện: Các vị thuốc trên cho thêm ít nước đun sôi để nguội làm thuốc bôi trực tiếp lên vùng da tổn thương. Hoặc cũng có thể dùng dầu mù u trộn với vôi rồi chưng lên để bôi.

Trên đây là những thông tin thuocnam.mws.vn về cây mù u và bài thuốc chữa bệnh. Có thể nói, hồ đồng được dân gian dùng làm thuốc chữa bệnh và chứng minh có hiệu quả. Tuy nhiên, những bài thuốc đó đều chưa có cơ sở khoa học, tùy vào cơ địa của từng người mà thuốc mang đến hiệu quả khác nhau.