Mô tả

Cây me đất hay cây me chua, cây chua me đất là một loài cây thân thảo mọc hoang dại ven đường, vườn nhà thường thấy. Nhiều người chỉ biết loài cây này dùng để nấu ăn vì tính chua trong cây tiết ra khi nấu mà ít ai biết biết đó còn là cây thảo được rất tốt.

Tại Việt Nam phổ biến nhất là cây chua me đất hoa vàng vì chúng có có thể mọc lên dễ dàng không cần tưới, bón phân hay vun trồng thì chúng vẫn có thể kiên trì sống. Tên tiếng anh của loại cây này là Oxalis corniculata L., được nhiều nơi gọi bằng những cái tên khác nhau như tam diệp toan, toan hương thảo,…

Về đặc điểm sinh học, cây chua me đất là cây thân thảo, thuộc loài mọc bò sát ở dưới đất. Cây có thể mọc dài đến vài mét nhưng thân cây cao không quá 5cm. Thân cây mảnh mai, như cây cảm mầm, có màu đỏ nhạt và lông tơ nhẹ nhàng để bảo vệ cây. Lá của cây chua me đất vô cùng đặc biệt có hình tim, 3 lá kết thành một chùm với nhau, cuống lá chụm lại. Lá cây nhạt dần từ ngoài vào trong đến cuống lá có màu hơi vàng.

Hoa cây me đất mọc thành tán, 2 – 3 bông hoa một tán, có khi lên đến 4, 5 bông một tán. Hoa của loài cây này chủ yếu màu vàng những có khi lại thành màu đỏ. Loài cây này cũng có quả, trong quả có hạt hình trứng màu nâu thẫm, hơi dẹt.

Bộ phận dùng, thu hái, chế biến và bảo quản

Cây me đất là loại cây mọc hoang, có thể tìm thấy ở những nơi đất ẩm mát như trong vườn, cá bãi đất hoang hoặc bờ ruộng.

• Bộ phận dùng: Toàn cây
• Thu hái: Thu hoạch vào tháng 6 – 7
• Chế biến: Rửa sạch và phơi trong bóng râm
• Bảo quản: Nhiệt độ phòng, tránh nơi ẩm mốc hoặc ánh sáng

Thành phần hóa học

Thân cây me đất chứa các hoạt chất chính như kali, acid oxalic và oxalat. Ngoài ra, trong cây me đất còn chứa các thành phần khác như vitamin C, B2, caroten,…

7 tác dụng dược lý của cây me đất

Cây me đất có tính mát và vị chua, không độc. Theo Đông y, có tác dụng kháng viêm, diệt khuẩn, thanh nhiệt, có lợi hệ tiêu hóa, làm dịu và làm hạ huyết áp. Chính vì vậy, vị thuốc này thường dùng điều trị các bệnh lý như:

• Bệnh viêm gan, lỵ, viêm ruột
• Viêm họng, ho viêm họng hoặc sổ mũi
• Huyết áp cao
• Suy nhược thần kinh
• Bệnh đường tiết niệu, sỏi
• Ở một số tỉnh ở Trung Quốc và Philippin, người dân sử dụng cây me đất để điều trị bệnh scorbut, rắn cắn, bệnh ngoài da như eczema, nhọt độc sưng tất hoặc nấm chân da.
• Cây me đất có tính mát và không độc thường dùng chữa viêm họng và bệnh đường tiết niệu

Cây me đất thường dùng dưới dạng sắc thuốc hoặc chế biến thành món ăn. Liều dùng tối đa mỗi ngày đối với me đất khô 5 – 10 gram và tươi là 30 – 50 gram.

Bài thuốc chữa bệnh từ cây me đất

Cây me đất được sử dụng làm nhiều bài thuốc chữa dân gian. Chắc hẳn trong số chúng ta từ nhỏ cũng đã một lần được sử những bài thuốc này vì chúng rất an toàn cho sức khỏe, hiệu quả nhanh chóng mà bệnh còn không tái phát lại. Dưới đây là một số bài thuốc nổi tiếng nhất:

Điều trị trằn trọc khó ngủ, khát nước

Bạn chỉ cần lấy một nắm me đất ở vườn nhà, rửa sạch sẽ sau đó cho vào chày cối, giã nát. Bạn lấy một tấm màng lọc, lọc sách nước và bã, sau đó chia nước cốt làm nhiều lần trong ngày và sử dụng. Mỗi lần uống từ 2 – 3 thìa là được, ngày uống 3 lần, bạn thường xuyên sử dụng, tình trạng mất ngủ sẽ thuyên giảm nhanh chóng.

Chữa ho do thử nhiệt

Lấy 40 gram cây me đất, 20 gram cỏ gà, 40 gram rau má và 20 gram lá xương sông đem rửa sạch, giã nát. Sau đó vắt lấy nước cốt và thêm 1 thìa cà phê đường rồi đun sôi. Chia thuốc làm 3 và uống trong ngày.

Khắc phục ho cho trẻ

Sử dụng 100 gram lá me đất đem rửa sạch và thái nhỏ cho vào bát. Tiếp đến thêm vài viên đường phèn và hấp cách thủy. Sau khoảng 15 phút, lấy ra để nguội. Mỗi ngày cho bé uống 2 – 3 lần, mỗi lần 1 muỗng cà phê.

An thần, chữa chứng mất ngủ

Sử dụng 10 gram cây me đất hoa vàng và 6 gram lá thông đuôi ngựa, sau khi rửa sạch cho vào nồi sắc lên. Chia thuốc uống 3 lần trong ngày.

Giảm ho gà

Hái 10 gram cây me đất hoa vàng, 2 gram phèn phi, 12 gram rễ chanh, 5 gram hạt mướp đắng, 8 gram lá hẹ và 8 gram lá xương sông. Tất cả các vị thuốc rửa sạch và sắc lấy nước đặc. Mỗi lần uống thêm một ít đường để dễ uống hơn.

Điều trị kiết lỵ

Với những ai bị kiết lị, rất đơn giản bạn đem lá cây me đất đi phơi khô, sau đó nghiền thành những hạt bột mịn. Mỗi lần sử dụng bạn chỉ cần lấy một ít hòa cùng nước sôi 80 độ C và uống. Bạn uống đều đặc và thườtng xuyên khoảng 2 – 3 lần một ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

Khó đại tiện

Với những người bị táo bón, đại tiện khó, bạn sử dụng bài thuốc với cây me đất như sau. Bạn lấy một ít me đất cùng một ít cây mã đề, cho vào cối giã nát cùng một ít đường trắng. Sau đó bạn dùng màng lọc, vắt lấy nước cốt và uống. Bạn sử dụng mỗi ngày khoảng 2 lần mỗi ngày đến khi tình trạng này được giải quyết thì thôi.

Da bị ngứa ngáy, rôm sảy

Đối với những bé bị hay bị ngứa ngáy do rôm sảy, thay đổi thời tiết, dị ứng thời tiết, bạn có thể lấy một ít lá cây chua me đất giã nát thành bã. Sau đó bạn lấy bã đó đắp lên vùng da bé bị rôm sảy, ngứa ngáy. Bạn đắp thường xuyên ngày 2 lần, sau 1 – 2 ngày thì tình trạng ngứa ngáy sẽ lập tức biến mất.

Trị tiểu tiện ra máu, bị són

Với những người bị tiểu tiện bị són hay ra máu là do đường ruột và tiêu hóa của bạn đang gặp vấn đề. Để giải quyết tình trạng này bạn chỉ cần giã nát một ít lá cây me đất lấy nước cốt tinh túy, hòa cùng nước cốt một thìa mật ong rừng và khuấy lên. Bạn uống hằng ngày 3 lần khoảng 50ml, không nhiều quá cũng không ít quá để đảm bảo hiệu quả tốt nhất.

Chữa viêm gan vàng da do thấp nhiệt

Vỡi những người mắc các bệnh về viêm gan, vàng da, bạn nên kết hợp sử dụng kháng sinh, thuốc điều trị cùng với cây me đất. Bạn chỉ cần lấy một ít lá cây chua me đất, và nấu thành nước uống. Bạn uống mỗi ngày từ 2 – 3 lần để có hiệu quả tốt nhất. Hay một cách đơn giản nhất là bạn nấu lá me đất với thị nạc băm, ăn trong bữa cơm gia đình cũng rất tốt và hỗ trợ điều trọ nhanh khỏi bệnh.

Hạ huyết áp cao

Bài thuốc với những người bị bệnh cao huyết áp phải có thêm một số thành phần khác cùng cây me đất. Bạn lấy khoảng 10g  hạ khô thảo cùng 15g, hoa cúc vàng khô và 30g me đất.

Bạn cho tất cả các nguyên liệu trên vào ấm sắc lấy nước uống mỗi ngày. Tình trạng sức khỏe của bạn sẽ được cải thiện nhanh chóng, huyết áp và tinh thần khỏe mạnh hơn. Bài thuốc này còn hỗ trợ cho người bị mất ngủ, khó ngủ, khó vào giấc cũng có thể sử dụng được.

Giảm viêm họng, đau họng

Vỡi những người bị viêm họng, đau rát cổ họng, bạn có thể lấy một ít lá cây chua me đất, nhai cùng một muối tinh trắng. Bạn sẽ cảm thấy có vị chua hòa cùng vị mặn của muối trắng làm giảm vùng niêm mạc bị đau rát họng. Thực hiện hằng ngày 2 – 3 lần một ngày hoặc bất cứ lúc nào bạn cảm thấy đau họng đều có thể sử dụng. Lưu ý là mỗi lần dùng chỉ từ 2 – 3 lá cây không dùng quá nhiều.

Hạ sốt

Cách làm đối với trẻ nhỏ bị sốt hạ nhiệt nhanh chóng cũng tương tực như dùng để trị chứng trằn trọc mất ngủ. Tuy nhiên, bạn cũng có thể lọc lấy nước cốt, ngoài ra bạn có thể gĩa nát và hòa trộn với nước sôi để cho bé uống. Nhiệt độ cơ thể sẽ hạ nhanh chóng, mẹ chỉ cần cho bé uống từ 1 – 2 muỗng ngày ba lần là bé sẽ khỏe lên nhanh chóng.

Mệt mỏi, bứt rứt trong người

Khá đơn giả bạn chỉ cần sắc một ít cây me đất với nước và uống một ít khoảng 150ml mỗi ngày. Hoặc bạn nấu cây chua me đất thành những món ăn với thịt gà, cá để thanh lọc, bài tiết độc tố, an thần, tình trạng bạn sẽ được cải thiện nhanh chóng.

Bên cạnh sử dụng me đất trong bài thuốc, người bệnh cũng có thể chế biến nhiều món ăn bồi bổ cơ thể, tăng hương vị bữa cơm gia đình.

Một số món ăn từ cây me đất bồi bổ, chữa bệnh

Bên cạnh những công dụng tuyệt vời về bài thuốc dân gian chữa một số bệnh theo đông y thì me đất còn được dùng với công dụng chủ yếu là làm món ăn.

Cây me đất nấu canh chua cá lóc

• Tác dụng:  Chữa tiểu ra máu, chảy máu răng miệng
• Nguyên liệu cần có: Cây me đất, cá lóc, gia vị hành ngò và giá đậu
• Số lần sử dung: 2 – 3 lần/ tuần

Me đất nấu canh cá chép

• Tác dụng: Trị tiểu vàng, chứng mệt mỏi, tăng men gan. Ngoài ra, món ăn này tốt cho người hoàng đản, người ho đàm và bệnh nhân mắc bệnh viêm đường tiết niệu.
• Nguyên liệu: Cây me đất, giá đậu, cá chép và gia vị
• Số lần sử dung: 2 – 3 lần/ tuần

Lẩu thịt gà

• Tác dụng: Dưỡng âm ích xương, bổ mát và lợi ngũ tạng, rất tốt cho nguời nóng nhiệt hoặc ngoại cảm nội thương.
• Nguyên liệu: Cây me đất, thịt gà, mỡ, ngò và đậu phụ sả ớt
• Số lần sử dụng: 2 lần/ tuần

Lưu ý khi sử dụng cây me đất điều trị bệnh

Mặc dù có tác dụng dược liệu giúp điều trị bệnh và không độc nhưng cây me đất chứa nhiều acid oxalic, đặc biệt là thành phần hoạt chất oxalat kali có thể gây sỏi thận hoặc sỏi trong bàng quang. Vì vậy, để ngăn ngừa hình thành sỏi, bệnh nhân không nên sử dụng cây me đất với liều lượng cao mỗi ngày trong thời gian dài.

Bên cạnh đó, bệnh nhân bị sỏi thận không nên dùng cây me đất để điều trị bệnh. Loại thảo dược tự nhiên này cũng nên hạn chế sử dụng ở phụ nữ có thai, tránh những ảnh hưởng không tốt có thể xảy ra đối với mẹ và thai nhi.

Tác dụng điều trị bệnh của cây me đất đến nay vẫn chưa được chứng minh rõ ràng. Vì vậy, khi sử dụng thuốc, bệnh nhân nên liên hệ chuyên gia tại Metaherb để biết chi tiết cách sử dụng phù hợp. Tránh trường hợp tự ý dùng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.