Nữ trinh tử là một loại thảo dược quý hiếm được sử dụng khá phổ biến trong nền y học Trung Hoa, tại đây nữ trinh tử được sử dụng khá phổ biến trong các phương thuốc điều trị bệnh gan cổ truyền (1).

Nữ trinh tử là gì ?

Nữ trinh tử chính là hạt của cây trinh nữ, trong tiếng trung “hạt” = “tử”.

Loài cây này có tên khoa học là Ligustrum lucidum Ait, thuộc họ hoa môi (2)

Nữ trinh tử được thu há từ đâu ?

Hiện nay ở nước ta nguồn nguyên liệu nữ trinh tử hầu như đều phải nhập khẩu, bởi loài cây này hầu như không thấy mọc ở ta mà chủ yếu có nhiều tại Trung Quốc.

Tính vị

Theo y học cổ truyền nữ trinh tử có vị hơi ngọt đắng, tính bình. Vào can thận (3)

Nước ta trinh nữ tử từ lâu đã được sử dụng trong các phương thuốc bổ thận. Tuy vậy điều đặc biệt là ở Trung Quốc loại thảo dược này lại chủ yếu dùng trong các thang thuốc điều trị bệnh gan và tiểu đường.

Công dụng của nữ trinh tử

Theo y học cổ truyền Trung Hoa trong hơn 1000 năm qua, nữ trinh tử có những tác dụng sau (4)

• Điều trị bệnh gan, bổ gan
• Điều trị đái đường
• Điều trị u bướu

Theo y học cổ truyền Việt Nam, nữ trinh tử có tác dụng (3)

• Bổ thận
• Bổ gan

Theo các nghiên cứu của giới khoa học

• Nữ trinh tử có tác dụng điều trị tiểu đường: Thí nghiệm sử dụng axit oleanolic từ Ligustrum Lucidum Ait được tiến hành trên cơ thể chuột mắc bệnh tiểu đường bởi Khoa Kỹ thuật Sinh học, Trường Cao đẳng Môi trường và Kỹ thuật Hóa học, Đại học Yanshan, Qinhuangdao, Trung Quốc. Kết quả cho thấy axit Oleanolic từ Ligustrum Lucidum Ait trinh nữ tử có tác dụng hạ đường huyết và hạ đường huyết và có thể kích thích giải phóng insulin, dẫn đến điều chỉnh nồng độ glucose và điều hòa chuyển hóa lipid (4).
• Nữ trinh tử có tác dụng điều trị ung thư gan: Nghiên cứu được tiến hành bởi Khoa Ung bướu, Bệnh viện Long Hoa, Đại học Y học cổ truyền Thượng Hải, Trung Quốc và Khoa Khoa học và Công nghệ, Bệnh viện Long Hoa, Đại học Y học cổ truyền Thượng Hải, Trung Quốc đối với tế bào ung thư biểu mô tế bào gan người Bel-7402. Kết quả nghiên cứu cho thấy trinh nữ tử (quả cây Ligustrum lucidum Ait) là một loại thảo dược chống ung thư tiềm năng và việc sử dụng nữ trinh tử có tác dụng tốt trong hỗ trợ điều trị ung thư tế bào gan (5).
• Tác dụng điều hòa miễn dịch, chống oxi hóa, chống lão hóa và giảm tăng cholesterol trong máu (6)
• Triết xuất saponin Ligustrum lucidum Ait có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh nha chu (7)

Cách dùng nữ trinh tử làm thuốc

Theo y học cổ truyền, hạt nữ trinh được sử dụng dưới dạng sắc uống với liều dùng khoảng 6gram ~ 15gram/ngày. Hoặc ngâm rượu với liều lượng ngâm 1kg hạt khô ngâm 2 lít rượu 35 độ, ngâm trong khoảng 2 tuần là dùng được, mỗi ngày uống khoảng 2 ly nhỏ (3).

Lưu ý:

• Người tỳ vị hư không dùng được (3)
• Người đi ngoài phân lỏng không dùng được (3)
• Người bị suy giảm chức năng gan thì không nên dùng hạt nữ trinh theo cách ngâm rượu.