Tôi gọi thế là vì cơm này được nấu từ hai thành phần cơ bản là gạo và nước mía. Lúc ấy, cha tôi múc khoảng nửa chén gạo rồi vo sạch, sau đó đổ nước mía vào và cứ thế nấu cho đến khi hạt gạo chín mềm thành cơm. Thực sự mà nói thì bài thuốc này không cần phải dụ dỗ con nít vì nó đã sẵn ngon rồi. Bạn hãy thử nghĩ xem, trẻ con vốn thích ăn ngọt, thích màu sắc mà cơm mía thì vàng ươm, vừa ngọt vừa thơm và hạt nào cũng mẩy lên bóng lưỡn. Tuy nhiên, vì được nấu bằng nước mía nên cơm khá dính và nhẽo, vì vậy, tôi phải múc từng muỗng như ăn cháo vậy (ăn được hai ba lần thì tôi bớt ho thật).

Thế là, mấy lần sau đó, tôi lại “gợi ý” cha tôi nấu cháo mía ăn thì ông bảo tôi chặt và ép nước đi, ông sẽ nấu cho. Thế là “con lười” trong tôi nổi lên và món cơm mía dừng lại ở đó.

Nhưng câu chuyện về cây mía thì không dừng lại. Vâng, cây mía đã thân với chúng tôi tự bao giờ. Chúng tôi trồng đủ loại bên hiên nhà, tán lá nó đùa loạt xoạt vào vách lá. Mùa khô, tôi cùng cha gánh nước tưới mía muốn rã vai. Có một điều khiến tôi rất thích là cây mía ít khi bị sâu và con sâu của nó nhìn cũng không đáng sợ. Bạn tôi, quê ở Sóc Trăng, trong một tản văn từng viết về cây mía như vầy: “Đêm qua, tôi đã mơ một giấc mơ, giấc mơ của đứa trẻ con nằm trên ruộng mía mùa thu hoạch, nghe ba nó bảo rằng năm nay mía có giá và nghe từng lá mía khua nhau.”

Vườn mía

Không chỉ cung cấp thân để bán, cây mía còn cung cấp ngọn non cho trâu bò ăn (hoặc làm phân xanh) và cung cấp bã mía làm giấy, lá lợp vách nhà (dù không còn phổ biến nữa). Riêng về nước mía thì đây là loại nước giải khát rất phổ biến ở nước ta.

Và không chỉ là một loại thức uống, nước mía nói riêng và cây mía nói chung còn có tác dụng điều trị bệnh.

Công dụng của cây mía (nước mía)

So với nhiều thức uống giải nhiệt khác thì nước mía mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe hơn.

Thứ nhất, nước mía chứa nhiều axit amin thiết yếu nên có tác dụng nhất định trong việc bổ sung chất dinh dưỡng cho cơ thể (cơ bắp). Thứ hai, ăn mía hay uống nước mía còn góp phần hỗ trợ tiêu hóa và làm giảm mệt mỏi trong người, giúp người dùng mau chóng lấy lại tinh thần. Thứ ba, theo thuocnam.mws.vn, mía còn có tác dụng nhuận táo, làm sinh tân dịch, mát phổi và điều trị ho khan, ho ra máu, ho đờm (trường hợp đờm ít).

Với đường mía, y học ghi nhận đây là loại đường có tác dụng điều trị lỵ, ho lâu ngày không khỏi và say sắn (khoai mì). Ngoài ra, lá và rễ mía còn được dùng điều trị sỏi tiết niệu (riêng rễ mía thì có tác dụng lợi tiểu, giải nhiệt).

Một số bài thuốc nam hay có dùng cây mía

• Điều trị chứng nôn mửa sau khi ăn: Để giảm nôn mửa, các bạn có thể pha bảy chén nước mía với một chén nước gừng, sau đó hòa hai loại này lại và uống mỗi lần một ít (uống đều cả ngày) (4).

Nước mía và gừng

• Điều trị viêm dạ dày mãn tính: Nước mía có tác dụng nhất định đối với hệ tiêu hóa và sự hồi phục của cơ thể. Vì vậy, khi bị viêm dạ dày mãn tính, bạn có thể lấy một ly nước mía và một ly rượu vang, hòa vào nhau rồi uống (mỗi ngày uống hai lần vào buổi sáng và buổi tối) (1).
• Điều trị táo bón: Cách dùng nước mía điều trị táo bón rất đơn giản. Bạn chỉ cần uống nước mía với mật ong (khoảng 1 ly), ngày uống hai lần vào buổi sáng và buổi tối thì sẽ thấy giảm táo bón dần dần (lưu ý uống khi chưa ăn cơm, lúc bụng trống rỗng) (1).
• Điều trị chứng khô nóng miệng ở người già (sau khi bị sốt): Dùng một ít gạo nếp nấu thành cháo, sau khi cháo chín thì đổ thêm nước mía cho ngọt và ăn (1).
• Điều trị buồn nôn khi mang thai, khạc ra máu và tiểu ra máu: Lấy khoảng 50 – 100 g lóng mía và ép lấy nước mía để uống mỗi ngày (hoặc cũng có thể chẻ nhỏ lóng mía ra và nấu lấy nước uống) (4) (5).

Lưu ý

• Đối tượng: Những người bị tiểu đường hay tỳ vị hư hàn khiến đau bụng, tiêu chảy… không nên ăn mía (hoặc uống nước mía và các sản phẩm từ mía nói chung). Ngoài ra, trẻ con ăn quá nhiều đường mía cũng rất dễ bị sâu răng.
• Độ an toàn: Khi mua nước mía trên thị trường, bạn cần chú ý tính vệ sinh vì nhiều người thường không chà rửa xe ép mía hoặc lấy nước mía cũ trộn cùng nước mía mới, thậm chí là xe nước mía có đầy ruồi bọ bám quanh. Ngoài ra, bạn cũng cần cẩn trọng trước tình trạng nước mía pha đường đang phổ biến hiện nay (nếu là đường hóa học thì lại càng nguy hiểm, nhất là với phụ nữ mang thai).

Về cây mía

Nước ta có nhiều loại mía được trồng nhằm sản xuất đường (là chủ yếu). Trong đó, có hai loài mía thường được dùng làm thuốc là mía thường (Saccharum officinarum, được đề cập trong bài viết này) và mía lau (Saccharum sinense).