Vài nét về hải sâm (đỉa biển)

Nói về hải sâm thì có rất nhiều loại. Tuy nhiên, chỉ có một số loại là có thể dùng làm thức ăn và làm thuốc, trong đó, những con đỉa biển có màu đen mun, thịt mềm quánh, dính nhớp và da có nhiều tua gai là loại tốt (còn những loại da trơn, không có tua gai thì không được đánh giá cao).

Ngay từ tên gọi, chúng ta có thể thấy môi trường sống đặc trưng của các loài đỉa này là ở biển (thường là ở những nơi có đá ngầm). Hiện nay, do tình trạng khai thác cạn kiệt và những khó khăn trong đánh bắt mà nhiều nơi đã nuôi các loại hải sâm này.

Tác dụng làm thuốc của hải sâm

Sau các bước làm sạch và sơ chế, hải sâm có thể ăn được và thịt của chúng cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng như: chất đạm, đường, chất béo, Can xi, Phot pho, Sắt, Ka li, vitamin B1, B2… Nói cách khác, hải sâm là món ăn tẩm bổ quý giá, cao cấp mặc dù nó hơi đắt đỏ (2) (3).

Trong các nhà hàng thủy sản, một số loại đỉa biển còn được chế biến thành nhiều món đặc sản như: hải sâm xào nấm hương, cháo gà hải sâm…

Tuy nhiên, nói đến hải sâm thì còn phải nói đến công dụng làm thuốc của nó – theo các nghiên cứu y học hiện đại và cả trong kinh nghiệm dân gian.

Theo thuốc nam y học hiện đại:

Kết quả nghiên cứu tại trường Đại học quốc gia y khoa Vladivoxtoc cho thấy chất béo có trong loài Stichopus japonicus (hải sâm Viễn Đông, hay còn gọi là hải sâm Nhật Bản) có tác dụng tích cực đối với chứng xơ vữa động mạch trên động vật thí nghiệm. Theo đó, dược tính của nó giúp quá trình hấp thụ oxy, trao đổi chất đạm và chất béo (trong gan và máu của thỏ) được diễn ra bình thường (2).

Loài HS Nhật Bản

Theo thuốc nam hay:

Hải sâm là vị thuốc có nguồn gốc từ động vật và có tác dụng:

Cách dùng: Lấy hải sâm bỏ ruột, làm sạch, phơi khô, sau đó nướng cho giòn rồi xay nát thành bột. Mỗi lần dùng thì múc từ 6 – 10 g bột này đem hòa với rượu rồi uống (nếu không có rượu thì dùng nước nóng). Mỗi ngày dùng 3 lần như thế và kiên trì thì sẽ thấy hiệu quả (2).

Loài này còn được nuôi để cung cấp cho nhu cầu thực phẩm và dược liệu

Đỉa biển tươi

Loại khô

Một số bài thuốc điều trị bệnh có dùng hải sâm

1. Thuốc bột điều trị lao phổi

• Chuẩn bị: nửa kg hải sâm, 250 g củ lan bạch cập và 1 cái mai rùa (mai rùa đem nướng giòn lên).
• Thực hiện: Lấy các vị thuốc trên cắt/ giã nhỏ ra, sau đó cho vào chảo và sao lên cho vàng đều. Sau đó, chúng ta cho tất cả vào máy xay sinh tố, xay cho nát mịn và để dùng dần.

Cách dùng: Mỗi lần uống thì lấy 25 g hỗn hợp bột đem hòa với nước ấm rồi uống (ngày uống ba lần) (3).

2. Giúp hạ huyết áp và bồi bổ gan thận

Hải sâm nấu đỗ trọng là món ăn bổ dưỡng, thơm ngon và có tác dụng trị liệu. Để nấu món này, chúng ta thực hiện các bước sau:

• Chuẩn bị: 50 g thịt hải sâm và 5 g đỗ trọng (đỗ trọng các bạn mua ở các tiệm thuốc Bắc), 100 ml nước dùng gà và các gia vị (bao gồm hành xắt nhỏ, gừng thái sợi và muối).
• Thực hiện: cho hải sâm, đỗ trọng và nước dùng gà vào nồi, thêm nước rồi nấu cho chín nhừ thì để gia vị vào, nhắc xuống và dùng (ăn hết trong ngày) (3).

Cách ngâm rượu hải sâm

Có hai cách ngâm rượu đó là ngâm tươi hoặc ngâm khô.

1. Ngâm tươi

• Chuẩn bị: Hải sâm tươi 1kg, rượu gạo loại 45 độ = 6 lít, gừng tươi 200g, đại hồi 40g, trần bì 30g, dâm dương hoắc 100g, đẳng sâm khô 200g
• Thực hiện:
  • Bước 1: Khi mua tại các chợ Hải sản bạn nên đem hải sâm về tự chế biến trước khi ngâm cho bảo đảm. Đầu tiên bạn cần rửa sạch bên ngoài, dùng tay lộn toàn bộ phần bên trong con HS ra ngoài (Tương tự như cách lộn ruột gà).
  • Bước 2: Đập dập gừng, thêm chút rượu vào bóp đều, để khoảng 15 phút cho ngâm (Cách này có tác dụng làm sạch và khử mùi tanh)
  • Bước 3: Vớt con HS ra, rửa sạch, tráng qua 1 lần rượu.
  • Bước 4: Vắt hết nước trong con HS, để cho dáo nước
  • Bước 5: Bỏ HS vào bình, thêm đại hồi, trần bì, dâm dương hoắc, đẳng sâm lên trên. Sau đó đổ ngập rượu – khoảng 5 lít/1kg HS tươi, đậy nắp kín. Ngâm trong thời gian khoảng 2 tháng là dùng được.
• Thời gian ngâm: Rượu hải sâm tươi ngâm trong thời gian khoảng 2 tháng trở lên là dùng được. SỬ dụng rượu hàng ngày trong mỗi bữa ăn, mỗi bữa nên uống khoảng 2 ly nhỏ.
• Công dụng: Bồi bổ, tăng cường sức khỏe, cải thiện sinh lý cho cả nam và nữ giới, tăng cường chất lượng tinh trùng, điều trị bệnh xuất tinh sớm, yếu sinh lý ở nam giới.

2. Ngâm khô

• Chuẩn bị: Hải sâm khô 500g, rượu gạo loại 40 độ = 5 lít, đại hồi 30g, trần bì 30g, đẳng sâm khô 200g, lá dâm dương hoắc 100g, kỷ tử 100g
• Thực hiện:
  • Bước 1 sao vàng: Hải sâm khô, lá dâm dương hoắc các bạn mua về nên cho vào Chảo gang rang vàng tới khi thấy có mùi thơm là được.
  • Bước 2: Bỏ hải sâm cùng các vị thuốc dẫn vào bình, đổ rượu ngập hết thuốc, đậy nắp bình
  • Bước 3: Ngâm trong thời gian khoảng 2 tháng trở lên là có thể sử dụng được

* Thông tin thêm: Hai các ngâm trên có kết hợp các vị thuốc như: Trần bì, đại hồi, đẳng sâm, dâm dương: Đây là những vị thuốc dẫn có tác dụng giảm bớt mùi tanh từ hải sản và tăng cường hiệu quả bổ dương. Nếu không có các vị thuốc trên, bạn có thể ngâm độc vị Hải sân vẫn được các bạn nhé.

Bình ngâm rượu HS

Lưu ý

• Trong lựa chọn tiêu dùng: Trên thế giới có rất nhiều loài đỉa biển (hải sâm) nhưng không phải loại nào cũng ăn được. Trên thực tế, có hàng chục loài đỉa biển có độc và không thể dùng, vì vậy, khi dùng bạn cần tìm hiểu kỹ về nhà cung cấp.
• Các loài thường dùng: Theo các công trình y học thì một số loại đỉa biển thường được dùng làm thức ăn và làm thuốc có thể kể đến là: hải sâm Nhật Bản (Stichopus japonicus, loại này thường dùng nhất), hải sâm đen (Holothuria vagabunda, lưng đen, bụng nhạt) và hải sâm trắng (Holothuria Scabra, lưng đen, bụng trắng).
• Bảo vệ hải sâm: Ở nước ta, hải sâm vú (có tên khoa học là Microthele nobilis) và hải sâm mít (có tên khoa học là Actinopyga echinites) đã được cảnh báo mức độ tuyệt chủng và được ghi vào sách Đỏ để bảo tồn.